View source for Teminat Yetersizliği Değil, Strateji Eksikliği: Marj Mimarisi.

Teminat Yetersizliği Değil, Strateji Eksikliği: Marj Mimarisi

Kripto para vadeli işlem piyasaları, kaldıraç potansiyeli nedeniyle hem heyecan verici hem de bir o kadar da riskli bir alandır. Yeni başlayan yatırımcılar genellikle karşılaştıkları en büyük sorunun "teminat yetersizliği" (margin call) olduğunu düşünürler. Oysa tecrübeli bir trader bilir ki, sorun nadiren teminatın kendisindedir; asıl sorun, bu teminatın nasıl yönetildiğini ve pozisyonların nasıl yapılandırıldığını belirleyen temel **Marj Mimarisi**'nin doğru anlaşılmamasından kaynaklanır.

Bu makale, kripto vadeli işlem dünyasına yeni adım atan ancak sağlam bir temel oluşturmak isteyenler için hazırlanmıştır. Teminat yetersizliği bir sonuçtur; biz bu sonucun arkasındaki mimariyi, yani stratejik risk yönetiminin kalbini inceleyeceğiz.

== Giriş: Marj Ticaretinin Temelleri ==

Vadeli işlemler, spot piyasadan farklı olarak, varlığın kendisini alıp satmak yerine, gelecekteki bir tarihte belirli bir fiyattan alım veya satım yapma taahhüdüdür. Kripto vadeli işlemlerinde ise bu, genellikle sürekli sözleşmeler (perpetual contracts) aracılığıyla gerçekleşir ve kaldıraç kullanımı merkezi bir rol oynar.

'''Marj ticareti''' [[https://cryptofutures.trading/tr/index.php?title=Marj_ticareti Marj ticareti]], yatırımcıların yalnızca küçük bir sermaye (teminat) ile büyük pozisyonları kontrol etmesine olanak tanır. Bu kaldıraç, kâr potansiyelini artırırken, aynı zamanda kayıp riskini de katlar.

Temel olarak iki tür marj vardır:

1.  **Başlangıç Marjı (Initial Margin - IM):** Bir pozisyon açmak için gereken minimum teminat miktarı. Bu, pozisyon büyüklüğünün belirli bir yüzdesidir.
2.  **Koruma Marjı (Maintenance Margin - MM):** Pozisyonun açık kalması için hesapta bulunması gereken minimum teminat seviyesidir. Bu seviyenin altına düşülmesi, likidasyon riskini tetikler.

Bu iki kavram, Marj Mimarisi'nin yapı taşlarıdır ve genellikle platformlar tarafından belirlenen oranlarla yönetilir. Örneğin, bir platformun [[https://cryptofutures.trading/tr/index.php?title=Ba%C5%9Flang%C4%B1%C3%A7_Marj_Oran%C4%B1 Başlangıç Marj Oranı]] %1 ise, 100.000 dolarlık bir pozisyon için 1.000 dolarlık başlangıç teminatı gereklidir.

== Marj Mimarisi: Stratejinin Temeli ==

Marj mimarisi, bir yatırımcının riskini nasıl ölçtüğünü, kaldıraç seviyesini nasıl belirlediğini ve piyasa hareketlerine karşı pozisyonunu nasıl koruduğunu tanımlayan sistemdir. Teminat yetersizliği, genellikle bu mimarinin yanlış kurgulanmasından kaynaklanan bir semptomdur.

### 1. Kaldıraç ve Pozisyon Büyüklüğünün İlişkisi

Kaldıraç, marj mimarisinin en görünür parçasıdır. 10x kaldıraç kullanmak, 100.000 dolarlık bir pozisyon için sadece 10.000 dolarlık teminat kullanmanız anlamına gelir.

Ancak, kaldıraç sadece bir çarpan değildir; aynı zamanda likidasyon fiyatınızı doğrudan etkileyen bir risk çarpanıdır.

*   **Yüksek Kaldıraç:** Daha az sermaye ile daha büyük pozisyonlar açmanızı sağlar, ancak piyasa sizden sadece küçük bir yüzde kadar ters yönde hareket ettiğinde bile likidasyon riskiniz hızla artar.
*   **Düşük Kaldıraç:** Daha fazla sermaye bağlamanızı gerektirir, ancak likidasyon fiyatınızın giriş fiyatınızdan çok uzağa gitmesini sağlar.

Stratejik bir tüccar, kaldıraç oranını piyasa volatilitesine ve kendi risk toleransına göre ayarlar. Volatilite yüksek olduğunda kaldıraç düşürülmeli, bu da mimarinin esnekliğini gösterir.

### 2. İzole Marj vs. Çapraz Marj (Cross Margin)

Platformlar genellikle iki temel marj modunu sunar. Bu seçim, risk yönetimi stratejinizin temelini oluşturur:

#### İzole Marj (Isolated Margin)

İzole marjda, her pozisyon için yalnızca o pozisyona atadığınız teminat kullanılır. Eğer pozisyon likide olursa, kaybedilen miktar sadece o pozisyona ayrılan teminatla sınırlıdır. Kalan hesap bakiyeniz güvendedir.

*   **Avantaj:** Kayıpların yayılmasını engeller. Belirli bir pozisyon için maksimum riski net bir şekilde belirlemenizi sağlar.
*   **Dezavantaj:** Pozisyonunuz hızla düşerse, ayrılan teminat hızla erir ve likidasyon daha erken gerçekleşebilir.

#### Çapraz Marj (Cross Margin)

Çapraz marjda, tüm hesap bakiyeniz (serbest marj dahil) tüm açık pozisyonlarınız için ortak bir teminat havuzu olarak kullanılır. Bir pozisyon likidasyon seviyesine yaklaştığında, diğer pozisyonlardaki kârlar veya serbest bakiye, o pozisyonu kurtarmak için otomatik olarak kullanılır.

*   **Avantaj:** Likidasyon fiyatlarını önemli ölçüde geriye iter. Tek bir pozisyonun tüm hesabı anında yok etmesini engeller (kurtarma mekanizması sunar).
*   **Dezavantaj:** Başarısız bir pozisyon, tüm hesabınızı riske atabilir. Yanlış bir işlem, tüm sermayenizin bu mimari yüzünden tehlikeye girmesine neden olabilir.

**Stratejik Çıkarım:** Yeni başlayanlar genellikle izole marjı tercih etmelidir. Bu, onlara her bir işlemde ne kadar kaybetmeyi göze alabildiklerini net bir şekilde görme fırsatı verir. Çapraz marj, yalnızca birden fazla pozisyonu aynı anda yönetebilecek ve her birinin riskini ayrı ayrı hesaplayabilecek deneyimli tüccarlar için uygundur.

### 3. Koruma Marjının Ötesinde: Güvenlik Marjı

Platformlar size bir Koruma Marjı (MM) seviyesi sunar. Ancak profesyonel bir tüccar, likidasyon fiyatına ulaşmayı beklemek yerine, kendi "Güvenlik Marjı" seviyesini belirler.

Güvenlik Marjı, likidasyon gerçekleşmeden önce pozisyonu kapatmak için kendinize tanıdığınız tampon bölgedir.

'''Örnek Senaryo:'''

*   Giriş Fiyatı: 30.000 $
*   Platform Likidasyon Fiyatı: 28.500 $
*   Stratejik Güvenlik Marjı Kapatma Seviyesi: 29.000 $

Bu stratejide, fiyat 29.000 $'a düştüğünde, tüccar pozisyonu manuel olarak kapatır. Neden? Çünkü platformun likidasyon mekanizmasının çalışması için gereken son saniyeleri beklemek yerine, kendi risk eşiğinde çıkarak potansiyel platform ücretlerinden ve beklenmedik likidasyon gecikmelerinden kaçınır.

Bu, teminat yetersizliğinin değil, stratejik zamanlama eksikliğinin bir göstergesidir.

== Likidasyon Mekanizması ve Ücret Yapıları ==

Marj mimarisinin en kritik ve genellikle en az anlaşılan kısmı likidasyon sürecidir. Bu, sadece bir fiyat seviyesi değil, aynı zamanda platformun işleyiş biçimiyle de derinden bağlantılıdır.

Vadeli işlem platformları, pozisyonunuzun Koruma Marjı seviyesinin altına düşmesi durumunda otomatik olarak pozisyonunuzu kapatır. Bu, platformun temerrüde düşmesini önlemek için tasarlanmış bir sigorta mekanizmasıdır.

Platformların [[https://cryptofutures.trading/tr/index.php?title=Vadeli_%C4%B0%C5%9Flem_Likidasyon_Fiyat%C4%B1_ve_Marj_Y%C3%B6netimi%3A_Platform_%C3%9Ccret_Yap%C4%B1lar%C4%B1 Vadeli İşlem Likidasyon Fiyatı ve Marj Yönetimi: Platform Ücret Yapıları]] genellikle karmaşıktır ve likidasyon anında uygulanan ücretler, tüccarın net kaybını artırır.

### Likidasyon Zinciri

Likidasyon süreci genellikle bir zincirleme reaksiyonu takip eder:

1.  **Marj Seviyesi Düşüşü:** Hesap marj oranı, platformun belirlediği MM seviyesinin altına düşer.
2.  **Likidasyon Tetiklenmesi:** Otomatik sistem pozisyonu kapatmaya başlar.
3.  **Likidasyon Ücretleri:** Platform, pozisyonu kapatmak için bir likidasyon ücreti alır (bu, genellikle piyasa fiyatından daha kötü bir fiyata işlem yapmak anlamına gelir).
4.  **İflas Koruma Fonu:** Eğer piyasa çok hızlı hareket ederse ve platform pozisyonunuzu mevcut piyasa fiyatından kapatamazsa (yani likidasyon fiyatınız ile gerçekleşen fiyat arasında büyük bir fark oluşursa), kalan zarar "İflas Koruma Fonu" tarafından karşılanır. Ancak bu fonun tükenmesi durumunda, kalan pozisyonlar "otomatik de-leveraging" (otomatik kaldıraç azaltma) sürecine girebilir.

**Stratejik Ders:** Likidasyon fiyatınıza yakın işlem yapmak, sadece matematiksel bir kayıp riski taşımakla kalmaz; aynı zamanda platformun ücret yapılarının ve likidasyon mekanizmasının getirdiği ek maliyetleri de göze almak demektir.

== Stratejik Marj Yönetimi: Teminat Yetersizliğini Önleme Sanatı ==

Teminat yetersizliği (Margin Call) durumları, genellikle şu üç temel stratejik hatadan birinin sonucudur:

### 1. Yanlış Pozisyon Büyüklüğü (Overleveraging)

En yaygın hata, sermayenin çok büyük bir kısmını tek bir pozisyona bağlamaktır.

**Kural:** Tek bir işlemde asla toplam hesabınızın %1'inden fazlasını riske atmayın (Risk/Ödül oranınız ne olursa olsun).

Eğer 1000 $ hesabınız varsa ve 10x kaldıraç kullanıyorsanız, bu 10.000 $ değerinde bir pozisyon demektir. Eğer bu pozisyonda %10 kayıp yaşarsanız (yani 1000 $), tüm hesabınızı kaybetmiş olursunuz.

Profesyonel mimari, pozisyon büyüklüğünü, hesabınızın %1'ini kaybetmeniz için piyasanın ne kadar hareket etmesi gerektiğini hesaplayarak belirler.

'''Hesaplama Örneği (Risk Yüzdesi Bazlı):'''

*   Hesap Bakiyesi: 5.000 $
*   İzin Verilen Risk (%1): 50 $
*   Giriş Fiyatı (BTC): 60.000 $
*   Zarar Durdurma (Stop-Loss) Fiyatı: 59.000 $ (1000 $ fark)

Pozisyon Büyüklüğü = İzin Verilen Risk / (Giriş Fiyatı - SL Fiyatı)

Pozisyon Büyüklüğü = 50 $ / (60.000 $ - 59.000 $) = 50 $ / 1000 $ = 0.05 BTC

Bu, 60.000 $'dan 0.05 BTC uzun pozisyon açmak anlamına gelir. Bu pozisyonun kaldıracı, başlangıç teminatınızı belirleyecektir. Ancak burada önemli olan, **kayıp miktarı** (50 $) üzerinden pozisyonun boyutunu belirlemektir, kaldıraç üzerinden değil.

### 2. Zorunlu Durdurma Emirlerinin Kullanılmaması

Teminat mimarisinin en büyük zayıflığı, piyasanın beklenmedik bir şekilde hızla hareket etmesi ve sizin tepki verememenizdir. Bu boşluğu doldurmanın tek yolu, otomatik emirlerdir.

*   **Zarar Durdurma (Stop-Loss):** Bu, bir pozisyonun önceden belirlenmiş bir fiyattan otomatik olarak kapatılmasını sağlayan en temel risk yönetimi aracıdır. Marj mimarinizi korumak için, giriş yaptığınız anda bir Zarar Durdurma emri yerleştirmelisiniz.
*   **Kâr Alma (Take-Profit):** Sadece riski yönetmek yetmez; kârı kilitlemek de mimarinin bir parçasıdır. Kâr hedefinize ulaşıldığında pozisyonun bir kısmını veya tamamını kapatmak, sermayenizi korur ve daha sonraki işlemler için daha fazla marj sağlar.

### 3. Tek Varlık Yoğunlaşması

Marj mimarisi sadece tek bir pozisyonla ilgili değildir; tüm portföyün risk dağılımını da kapsar. Eğer tüm teminatınızı tek bir varlık (örneğin BTC) üzerinde ve tek bir yönde (uzun) kullanıyorsanız, o varlığın ani bir haberle düşüşü tüm mimarinizi çökertir.

Çeşitlendirme (farklı varlıklarda veya farklı yönlerde dengeleme), teminatınızın farklı piyasa koşullarına karşı dayanıklılığını artırır.

== İleri Düzey Marj Mimarisi Kavramları ==

Deneyimli tüccarlar, sadece likidasyon fiyatını uzatmakla kalmaz, aynı zamanda marjlarını daha verimli kullanmak için ileri düzey araçları da kullanırlar.

### 1. Kademeli Marjin (Scaling In/Out)

Pozisyon büyüklüğünü tek seferde açmak yerine, piyasa size avantaj sağladıkça pozisyonu kademeli olarak artırmak (scaling in) veya risk azaldıkça pozisyonun bir kısmını kapatmak (scaling out) yaygındır.

*   **Kademeli Giriş:** İlk girişte küçük bir pozisyon açılır ve piyasa lehinize hareket ederse, daha yüksek bir fiyattan (uzun pozisyon için) ikinci bir giriş yapılır. Bu, ilk girişin likidasyon fiyatını otomatik olarak geriye çeker.
*   **Kademeli Çıkış:** Kâr hedeflerine ulaşıldıkça pozisyonun %25'i kapatılır. Bu, hem kârı güvence altına alır hem de kalan pozisyonun marj gereksinimini azaltarak serbest marjı artırır.

### 2. Fonlama Oranı (Funding Rate) ve Pozisyon Maliyeti

Sürekli vadeli işlemlerde, faiz benzeri bir mekanizma olan Fonlama Oranı, spot fiyat ile vadeli fiyat arasındaki farkı dengelemek için periyodik olarak ödenir veya alınır.

Eğer fonlama oranı sürekli pozitifse (uzun pozisyon sahipleri ödüyor), bu, uzun pozisyonlarınızın gizli bir maliyeti olduğu anlamına gelir. Yüksek kaldıraçla uzun süre tutulan pozisyonlar, bu fonlama maliyetleri nedeniyle yavaş yavaş eriyebilir ve marj mimarinizi zayıflatabilir.

Stratejik bir tüccar, fonlama oranını bir maliyet olarak algılar ve sadece fonlama oranının kendi lehine olduğu (negatif fonlama) veya beklenen fiyat hareketinin fonlama maliyetini fazlasıyla karşılayacağı işlemlere girer.

### 3. Fiyatlama Farklılıkları ve Arbitraj Fırsatları

Farklı borsaların Marj Mimarisi ve likidasyon eşikleri farklılık gösterebilir. Bazen bir borsadaki likidasyon fiyatına çok yakın olan bir pozisyon, başka bir borsada güvenli bir seviyede olabilir. Bu tür bilgi avantajları, teminat yönetimini stratejik bir avantaja dönüştürebilir.

== Sonuç: Teminat Yetersizliği Bir Öğrenme Fırsatıdır ==

Teminat yetersizliği, kripto vadeli işlemlerinde bir son değil, bir uyarı işaretidir. Bu, genellikle yatırımcının kaldıraç, marj türü (İzole/Çapraz) ve pozisyon büyüklüğünü belirlerken yeterince katı bir strateji uygulamadığı anlamına gelir.

Marj Mimarisi, bir binanın planı gibidir. Temeliniz (sermayeniz) sağlam olsa bile, eğer taşıyıcı kolonları (kaldıraç ve risk yönetimi) yanlış hesaplarsanız, en ufak bir piyasa sarsıntısında yapı çöker.

Profesyonel ticaret, piyasa tahmininden önce risk yönetimini koymayı gerektirir. Her zaman bir Zarar Durdurma emri ile pozisyonunuzu çevreleyin, İzole Marj ile başlayın ve pozisyon büyüklüğünüzü her zaman potansiyel kayıp yüzdesine göre ayarlayın, kaldıraç yüzdesine göre değil. Bu disiplinli yaklaşım, sizi "teminat yetersizliği" tuzağından kurtararak sürdürülebilir kârlılığa taşıyacaktır.

[[Category:Futuros Crypto]]


== Önerilen Vadeli İşlem Borsaları ==
{| class="wikitable"
! Borsa !! Vadeli işlemler avantajları ve hoş geldin bonusları !! Kayıt / Teklif
|-
| Binance Futures || 125×’e kadar kaldıraç, USDⓈ-M kontratları; yeni kullanıcılar 100 USD’ye kadar hoş geldin kuponu alabilir, ayrıca spot işlemlerde ömür boyu %20 indirim ve ilk 30 gün vadeli işlemlerde %10 indirim || [https://www.binance.com/ar/futures/ref/Z56RU0SP Hemen kaydol]
|-
| Bybit Futures || Ters & lineer perpetual sözleşmeler; 5 100 USD’ye kadar hoş geldin paketi, anında kuponlar ve görevleri tamamlayarak 30 000 USD’ye kadar kademeli bonuslar || [https://partner.bybit.com/b/16906 İşlem yapmaya başla]
|-
| BingX Futures || Kopya işlem ve sosyal özellikler; yeni kullanıcılar 7 700 USD’ye kadar ödül ve işlem ücretlerinde %50 indirim kazanabilir || [https://bingx.com/invite/S1OAPL BingX’e katıl]
|-
| WEEX Futures || 30 000 USDT’ye kadar hoş geldin paketi; 50–500 USD arası depozit bonusları; vadeli işlem bonusları işlem ücretlerinde ve alım satımda kullanılabilir || [https://weex.com/register?vipCode=5mdx8 WEEX’e kaydol]
|-
| MEXC Futures || Vadeli işlem bonusları marj veya ücret ödemesi olarak kullanılabilir; kampanyalar depozit bonuslarını içerir (örnek: 100 USDT yatır → 10 USD bonus kazan) || [https://promote.mexc.com/r/PS3YLBkR MEXC’e katıl]
|}

=== Topluluğumuza Katılın ===
Sinyaller ve analizler için [https://t.me/startfuturestrading @startfuturestrading] kanalımıza abone olun.