Açık Faiz (Open Interest): Piyasada Biriken Enerjiyi Okuma.

Açık Faiz (Open Interest) : Piyasada Biriken Enerjiyi Okuma

Kripto para vadeli işlem piyasaları, geleneksel finansal piyasalara kıyasla daha yüksek volatilite ve kaldıraç imkanları sunarak yatırımcılar için hem büyük fırsatlar hem de önemli riskler barındırır. Bu dinamik ortamda, fiyat hareketlerinin arkasındaki gerçek piyasa katılımını ve potansiyel yön değişimlerini anlamak kritik öneme sahiptir. İşte bu noktada, teknik analiz göstergelerinin ötesine geçen, piyasanın derinliğini ölçen temel bir metrik devreye girer: Açık Faiz (Open Interest - OI).

Bu makalede, kripto vadeli işlemler dünyasında Açık Faiz'in ne olduğunu, nasıl hesaplandığını ve profesyonel tüccarların bu veriyi piyasa enerjisini okumak için nasıl kullandığını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Açık Faiz Nedir ve Neden Önemlidir?

Açık Faiz, belirli bir vadeli işlem sözleşmesinde (futures, perpetual swaps vb.) henüz kapatılmamış veya tasfiye edilmemiş toplam sözleşme sayısını ifade eder. Basitçe söylemek gerekirse, piyasaya giren ve hala aktif olarak pozisyonunu tutan yatırımcıların toplam taahhüdüdür.

Açık Faiz, hacimden (Volume) farklıdır. Hacim, belirli bir zaman diliminde (örneğin son 24 saatte) el değiştiren toplam sözleşme sayısını gösterir; bu, aynı sözleşmenin birden fazla kez alınıp satılmasıyla oluşabilir. Açık Faiz ise, piyasaya giren net sermaye akışının ve piyasada kilitlenmiş toplam riskin anlık bir fotoğrafını sunar.

Kripto vadeli işlemler bağlamında OI'nin önemi şunlardır:

1. Piyasa Katılımının Ölçümü: OI'deki artış, piyasaya yeni para girdiğini ve yeni pozisyonların açıldığını gösterir. Azalma ise mevcut pozisyonların kapatıldığını (tasfiye veya kâr alma yoluyla) belirtir. 2. Trendin Güvenilirliği: Yüksek hacimle birlikte artan OI, mevcut fiyat trendinin güçlü ve yeni katılımcılarla desteklendiği anlamına gelir. Düşük hacimle artan OI ise genellikle şüpheli veya zayıf bir hareket olarak yorumlanabilir. 3. Potansiyel Dönüş Noktalarının Tespiti: OI'deki aşırı zirveler, piyasanın aşırı kaldıraçlandığını ve bir geri dönüşün yakın olabileceğini işaret edebilir.

Daha fazla bilgi için, Açık Faizi konusuna göz atabilirsiniz.

Açık Faiz Nasıl Hesaplanır ve Yorumlanır?

Açık Faiz, temel olarak pozitif (uzun) ve negatif (kısa) pozisyonların toplamıdır. Ancak, her zaman bir alıcı (uzun pozisyon açan) ve bir satıcı (kısa pozisyon açan) olduğu için, OI'yi hesaplamak için sadece toplam işlem sayısına bakmak yeterli değildir.

Bir işlem gerçekleştiğinde, Açık Faiz'in nasıl değiştiğini anlamak için üç temel senaryo mevcuttur:

1. Yeni Pozisyon Oluşumu: Bir alıcı yeni bir uzun pozisyon açar ve bir satıcı da yeni bir kısa pozisyon açarsa, OI artar. (Yeni para girişi) 2. Mevcut Pozisyonun Kapanışı: Bir uzun pozisyon sahibi satış yapar ve bu satışı daha önce kısa pozisyon açmış biri satın alırsa (yani mevcut kısa pozisyon kapanırsa), OI azalır. (Piyasa likidite çekiyor) 3. Pozisyon Değişimi (Rollover): Bir uzun pozisyon sahibi satış yapar, ancak bu satışı yeni bir uzun pozisyon açan biri satın alırsa, OI değişmez. (Pozisyonlar el değiştiriyor, enerji aynı kalıyor)

Profesyonel analizde, OI'yi tek başına kullanmak yerine, fiyat hareketleriyle (genellikle son kapanış fiyatı veya ortalama fiyat) ilişkilendirmek esastır. Bu ilişkilendirme, piyasanın yönünü ve gücünü belirler.

Açık Faiz ve Fiyat Hareketlerinin Kombinasyonu

Aşağıdaki tablo, Açık Faiz (OI) ve Fiyat (P) hareketlerinin dört temel kombinasyonunu ve bunların piyasa yorumlarını özetlemektedir:

Fiyat (P) Hareketi	Açık Faiz (OI) Hareketi	Yorumlama (Piyasa Enerjisi)
Yükseliyor (Artış)	Artıyor (Artış)	Güçlü Boğa Piyasası: Yeni alıcılar piyasaya giriyor ve trendi destekliyor.
Düşüyor (Azalış)	Azalıyor (Azalış)	Güçlü Ayı Piyasası: Mevcut kısa pozisyonlar kâr alımıyla veya tasfiyeyle kapanıyor.
Yükseliyor (Artış)	Azalıyor (Azalış)	Zayıf Yükseliş: Mevcut uzun pozisyonlar tasfiye edilirken, kısa pozisyonlar hızla kapanıyor (Short Squeeze potansiyeli).
Düşüyor (Azalış)	Artıyor (Artış)	Güçlü Ayı Piyasası: Yeni kısa pozisyonlar açılıyor, piyasaya yeni satıcılar giriyor.

Bu kombinasyonlar, tüccarlara sadece fiyatın ne yaptığını değil, aynı zamanda o fiyat hareketinin ne kadar yeni katılımcı tarafından desteklendiğini de gösterir.

OI'nin Kaldıraç ve Risk Yönetimindeki Rolü

Kripto vadeli işlemlerde kaldıraç kullanımı yaygındır. Açık Faiz'in yüksek seviyelerde olması, piyasada büyük miktarda borçlu sermayenin (kaldıraçlı pozisyonların) bulunduğunu gösterir. Bu durum, piyasayı iki şekilde etkiler:

1. Likidasyon Zincirleri: Yüksek OI, küçük bir fiyat hareketiyle bile büyük tasfiye (liquidation) dalgalanmalarını tetikleyebilir. Bir yönde ani bir hareket, pozisyonları zorla kapatarak fiyatı daha da o yöne iter (long squeeze veya short squeeze). Bu nedenle, yüksek OI dönemlerinde stop-loss seviyelerini daha dikkatli ayarlamak gerekir. 2. Piyasa Duyarlılığı (Sentiment): OI'deki ani ve büyük düşüşler, genellikle büyük bir tasfiye olayının veya büyük oyuncuların (balinaların) pozisyonlarını aniden boşaltmasının sonucudur. Bu, piyasa duyarlılığında ani bir kırılmaya işaret edebilir.

Açık Faiz analizi, tüccarların pozisyon büyüklüklerini ayarlamalarına yardımcı olur. Eğer OI tarihi zirvelere yakınsa, tüccarlar kaldıraçlarını azaltmayı veya daha küçük pozisyonlarla işlem yapmayı düşünebilirler, çünkü piyasa aşırı gerilmiş olabilir.

OI ve Faiz Oranları: İlişkiyi Anlamak

Kripto vadeli işlemlerde, özellikle sürekli sözleşmelerde (perpetual swaps), fonlama oranı (funding rate) adı verilen bir mekanizma bulunur. Fonlama oranı, uzun ve kısa pozisyonlar arasındaki dengeyi sağlamak için periyodik olarak ödeme yapılmasını gerektirir. Bu oran, piyasada hangi tarafın baskın olduğunu gösterir.

Açık Faiz, fonlama oranları ile yakından ilişkilidir:

• Yüksek Pozitif Fonlama Oranı: Uzun pozisyonlar daha fazla ödeme yapıyor demektir. Bu durum genellikle yüksek OI ile birleşir ve piyasanın aşırı "uzun" olduğunu gösterir. Bu durum, fiyatların potansiyel olarak aşağı dönme riskini artırır.
• Yüksek Negatif Fonlama Oranı: Kısa pozisyonlar daha fazla ödeme yapıyor demektir. Bu durum, piyasanın aşırı "kısa" olduğunu ve bir yukarı yönlü sıçrama (short squeeze) potansiyeli taşıdığını işaret eder.

Fonlama oranları hakkında daha derinlemesine bilgi için Faiz Oranları kaynağını inceleyebilirsiniz. OI, fonlama oranlarının neden oluştuğunun temelini oluşturan piyasa katılımının sayısını verirken, fonlama oranı bu katılımın maliyetini belirler.

Açık Faiz Analizinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Açık Faiz verilerini yorumlarken, tüccarların sıklıkla yaptığı hatalardan kaçınmak önemlidir:

1. Mutlak Değer Yanılgısı: OI'nin mutlak değeri (örneğin 10 milyar dolar) tek başına anlamlı değildir. Önemli olan, bu değerin zaman içindeki değişim trendidir ve piyasanın geçmiş performansına göre ne kadar yüksek veya düşük olduğudur. 2. Hacimle Doğrulama: OI artışı her zaman olumlu değildir. Eğer OI artarken hacim düşükse, bu yeni pozisyonların piyasaya sağlam bir inançla girmediğini gösterebilir. En güçlü sinyaller, hem OI'nin hem de Hacmin aynı anda yükseldiği durumlardır. 3. Sadece Kapanış Fiyatına Odaklanmak: Vadeli işlemlerde, fiyatın kapanış zamanı (örneğin 8 saatlik veya günlük kapanış) OI verilerinin toplanma zamanlamasıyla çakışabilir. Bu nedenle, tüccarların OI değişimlerini, fiyatın o dönemdeki ortalama hareketine göre değerlendirmesi gereklidir.

Açık Faiz analizinin derinlemesine incelenmesi, piyasanın yapısını anlamak için elzemdir. Bu konuda daha fazla teknik bilgiye ulaşmak için Açık Faizin Analizi makalesine başvurulabilir.

OI Kullanarak Piyasa Senaryoları Oluşturma

Profesyonel bir tüccar, OI verilerini kullanarak belirli piyasa senaryolarını tahmin etmeye çalışır:

Senaryo 1: Konsolidasyon Sonrası Patlama (Breakout)

Fiyat bir süredir dar bir aralıkta (konsolidasyon) seyrediyor ve OI yavaşça artıyor. Bu, piyasanın sessizce yeni pozisyonlar biriktirdiğini gösterir. OI'nin artmaya devam etmesi, bu konsolidasyonun bir kırılma (breakout) ile sonuçlanma olasılığının yüksek olduğunu ve kırılmanın güçlü olacağını gösterir, çünkü arkasında biriken yeni enerji vardır.

Senaryo 2: Aşırı Uzunluk ve Düzeltme (Reversal)

Bitcoin fiyatı üst üste birçok gün yükseldi. Fonlama oranları sürekli pozitif ve çok yüksek. OI, son iki haftada %40 oranında arttı. Bu, piyasanın aşırı derecede uzun pozisyonlarla dolduğunu ve kaldıraç oranının tehlikeli seviyelere ulaştığını gösterir. Bu durumda, tüccarlar bir kar realizasyonu veya küçük bir olumsuz haberle tetiklenecek sert bir geri çekilme (düzeltme) bekleyebilirler.

Senaryo 3: "Ölü Kedi Sıçraması" (Dead Cat Bounce)

Fiyat sert bir düşüş yaşadıktan sonra aniden yükselir, ancak OI düşmeye devam eder. Fiyat yükselirken OI azalması, bu yükselişin yeni alımlar yerine, mevcut kısa pozisyonların panikle kapatılmasından (short covering) kaynaklandığını gösterir. Bu tür bir yükseliş genellikle zayıftır ve trendin tersine döndüğüne dair güvenilir bir sinyal değildir.

Sonuç

Açık Faiz, kripto vadeli işlemler piyasasının nabzını tutan hayati bir göstergedir. Fiyatın sadece ne yaptığını değil, ne kadar "enerji" ile desteklendiğini ortaya koyar. Hacim, bir eylemin büyüklüğünü ölçerken; Açık Faiz, o eylemin kalıcılığı ve piyasada kilitlenen toplam taahhüdü ölçer.

Yeni başlayan tüccarlar için OI, bir "korku ve açgözlülük" göstergesi olarak da işlev görebilir; aşırı yüksek OI genellikle aşırı açgözlülüğü, aşırı düşük OI ise aşırı korkuyu işaret eder. Bu metrik, diğer teknik göstergelerle birlikte kullanıldığında, piyasa hareketlerinin arkasındaki gerçek motivasyonu anlamanıza ve daha bilinçli ticaret kararları almanıza olanak tanır. Kripto vadeli işlemlerde başarılı olmak, sadece fiyat grafiğini okumayı değil, aynı zamanda piyasada biriken bu görünmez enerjiyi de doğru yorumlamayı gerektirir.

Önerilen Vadeli İşlem Borsaları

Borsa	Vadeli işlemler avantajları ve hoş geldin bonusları	Kayıt / Teklif
Binance Futures	125×’e kadar kaldıraç, USDⓈ-M kontratları; yeni kullanıcılar 100 USD’ye kadar hoş geldin kuponu alabilir, ayrıca spot işlemlerde ömür boyu %20 indirim ve ilk 30 gün vadeli işlemlerde %10 indirim	Hemen kaydol
Bybit Futures	Ters & lineer perpetual sözleşmeler; 5 100 USD’ye kadar hoş geldin paketi, anında kuponlar ve görevleri tamamlayarak 30 000 USD’ye kadar kademeli bonuslar	İşlem yapmaya başla
BingX Futures	Kopya işlem ve sosyal özellikler; yeni kullanıcılar 7 700 USD’ye kadar ödül ve işlem ücretlerinde %50 indirim kazanabilir	BingX’e katıl
WEEX Futures	30 000 USDT’ye kadar hoş geldin paketi; 50–500 USD arası depozit bonusları; vadeli işlem bonusları işlem ücretlerinde ve alım satımda kullanılabilir	WEEX’e kaydol
MEXC Futures	Vadeli işlem bonusları marj veya ücret ödemesi olarak kullanılabilir; kampanyalar depozit bonuslarını içerir (örnek: 100 USDT yatır → 10 USD bonus kazan)	MEXC’e katıl

Topluluğumuza Katılın

Sinyaller ve analizler için @startfuturestrading kanalımıza abone olun.