Pozisyon Büyüklüğü: Duygusal Olmayan Hesaplama Formülleri.

Pozisyon Büyüklüğü Duygusal Olmayan Hesaplama Formülleri

Kripto para vadeli işlemleri, yüksek kaldıraç potansiyeli ve piyasa hareketliliğinin getirdiği fırsatlar nedeniyle popüler bir yatırım aracı haline gelmiştir. Ancak bu potansiyel, beraberinde önemli riskleri de getirir. Bu risklerin yönetilmesinde en kritik adım, her işlem için doğru pozisyon büyüklüğünü belirlemektir. Yanlış pozisyon büyüklüğü seçimi, küçük piyasa dalgalanmalarında bile sermayenizin büyük bir kısmını kaybetmenize yol açabilir.

Bu makale, kripto vadeli işlemlerinde duygusal tepkilerden arınmış, tamamen matematiksel formüllere dayalı pozisyon büyüklüğü hesaplama yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyecektir. Profesyonel bir tüccar için, pozisyon büyüklüğü bir tahmin değil, titizlikle hesaplanmış bir zorunluluktur.

Neden Pozisyon Büyüklüğü Kritik Öneme Sahiptir?

Pozisyon büyüklüğü, bir işlemde ne kadar sermaye riske atacağınızı belirler. Kripto vadeli işlemlerinde, özellikle süresiz vadeli işlemlerde (perpetual futures), kaldıraç kullanımı sayesinde küçük bir sermaye ile büyük bir pozisyon kontrol edilebilir. Kaldıraç, kâr potansiyelini artırırken, aynı oranda kayıp riskini de katlar.

Temel amaç, tek bir işlemde sermayenizin küçük ve önceden belirlenmiş bir yüzdesinden fazlasını riske etmemektir. Bu, ünlü risk yönetim kuralı olan "Tek Bir İşlemde %1'den Fazla Risk Almama" ilkesinin uygulanmasını sağlar.

Temel Kavramlar ve Ön Koşullar

Doğru bir pozisyon büyüklüğü hesaplaması yapabilmek için aşağıdaki temel kavramları anlamak şarttır:

1. Hesaptaki Toplam Sermaye (Account Equity)

Bu, hesabınızda anlık olarak bulunan toplam değerdir (Teminat + Gerçekleşmemiş Kâr/Zarar). Hesaplamalar genellikle bu değer üzerinden yapılır.

2. Risk Yüzdesi (Risk Percentage - R)

Tek bir işlemde kaybetmeyi göze aldığınız toplam sermayenin yüzdesidir. Profesyonel tüccarlar genellikle bu oranı %0.5 ile %2 arasında tutar. Yeni başlayanlar için %1 ideal bir başlangıç noktasıdır.

3. Stop-Loss Seviyesi (S/L)

Pozisyonun otomatik olarak kapatılacağı, yani kabul edilebilir maksimum zararın gerçekleştiği fiyat noktasıdır. Bu, pozisyon büyüklüğünü belirlemede en önemli değişkendir, çünkü risk miktarını (fiyat farkı cinsinden) belirler.

4. Kaldıraç (Leverage)

İşlem yapmak için kullandığınız çarpan etkisidir. Kaldıraç, teminat gereksinimini düşürür ancak doğrudan pozisyon büyüklüğünü belirlemez; pozisyonun ne kadar sermaye ile desteklendiğini gösterir. Teminat ve kaldıraç ilişkisi için Süresiz Vadeli İşlemlerde Kaldıraç Kullanımı: Teminat Marjı Hesaplama ve Risk Yönetimi İpuçları konusuna bakınız.

5. Kontrat Büyüklüğü (Contract Size)

Vadeli işlem sözleşmesinin temsil ettiği temel varlık miktarıdır (örneğin, 1 BTC kontratı). Kripto vadeli işlemlerinde bu genellikle 1 birim varlık (1 BTC, 1 ETH vb.) veya binde bir birim olabilir.

Pozisyon Büyüklüğü Hesaplama Formülleri

Pozisyon büyüklüğünü hesaplamanın temel amacı, belirlenen risk yüzdesini (R) ve stop-loss mesafesini (S/L) kullanarak, girilmesi gereken kontrat (veya varlık) miktarını bulmaktır.

1. 1. Formül 1: Risk Miktarı Üzerinden Hesaplama (En Doğru Yöntem)

Bu yöntem, tüccarın risk iştahına göre maksimum dolar kaybını belirleyerek başlar.

Adım 1: Maksimum Kaybı (Risk Miktarı - RM) Hesaplama RM, toplam sermayenin risk yüzdesine göre hesaplanır.

$$RM = Hesap\ Sermayesi \times Risk\ Yüzdesi\ (R)$$

Örnek: Hesap Sermayesi = 10.000 USD, Risk Yüzdesi = %1 (0.01) $$RM = 10.000 \times 0.01 = 100\ USD$$ Bu, bu işlemde kaybedilebilecek maksimum paradır.

Adım 2: Fiyat Farkını (Stop-Loss Mesafesi - S/L Mesafesi) Hesaplama Bu, giriş fiyatı ile stop-loss fiyatı arasındaki farktır. Bu fark, pozisyonun uzun (long) veya kısa (short) olmasına göre hesaplanır.

Uzun Pozisyon İçin (Long): $$S/L\ Mesafesi = Stop\ Loss\ Fiyatı - Giriş\ Fiyatı$$

Kısa Pozisyon İçin (Short): $$S/L\ Mesafesi = Giriş\ Fiyatı - Stop\ Loss\ Fiyatı$$ Kısa pozisyonlar hakkında daha fazla bilgi için Kısa pozisyon bağlantısına bakınız.

Adım 3: Pozisyon Büyüklüğünü (Kontrat Miktarı - Q) Hesaplama Pozisyon büyüklüğü (Q), maksimum kaybedilebilecek miktarın, pozisyon başına birim fiyattaki kayba bölünmesiyle bulunur.

$$Q = \frac{RM}{S/L\ Mesafesi\ (USD\ cinsinden)}$$

Not: Kripto vadeli işlemlerinde, eğer işlem sözleşmesi doğrudan USD cinsinden fiyatlanıyorsa (örneğin, BTC/USD kontratı), S/L Mesafesi doğrudan USD cinsinden bulunur. Eğer kontratın değeri sabit bir birim ise (örneğin, 1 BTC), S/L Mesafesi o birimdeki fiyat farkı olarak kalır ve bu durumda formül biraz değişir (Bkz. Formül 2).

Örnek Uygulama (USD Bazlı Kontratlar):

Hesap Sermayesi: 10.000 USD
Risk Yüzdesi (R): %1 (100 USD)
BTC Giriş Fiyatı: 65.000 USD
BTC Stop-Loss Fiyatı: 64.500 USD
Pozisyon Türü: Uzun (Long)

1. RM = 100 USD 2. S/L Mesafesi = 65.000 - 64.500 = 500 USD (Bu, her 1 BTC pozisyonunda 500 USD kaybedeceğiniz anlamına gelir.) 3. $$Q = \frac{100\ USD}{500\ USD/BTC} = 0.2\ BTC\ Kontratı$$

Bu durumda, %1 risk ile 65.000 USD'den 0.2 BTC'lik bir pozisyon açılmalıdır.

1. 1. Formül 2: Kontrat Değeri Kullanılarak Hesaplama (Varlık Bazlı Kontratlar)

Bazı borsalarda, pozisyon büyüklüğü doğrudan kontrat sayısı (N adet) veya varlık miktarı (Q adet) olarak ifade edilir ve her bir kontratın değeri (Kontrat Değeri - KD) sabittir veya piyasa fiyatına bağlıdır.

Adım 1 & 2: RM ve S/L Mesafesi (Fiyat Farkı - P fark) Hesaplama Bunlar Formül 1 ile aynıdır.

Adım 3: Pozisyon Büyüklüğünü (Kontrat Miktarı - Q) Hesaplama Bu formül, risk miktarının (RM), pozisyonun her bir birimindeki fiyat farkı (P fark) ile çarpılmasıyla bulunur.

$$Q = \frac{RM}{P\ fark\ (USD\ cinsinden)}$$

Bu formül, aslında Formül 1'in yeniden düzenlenmiş halidir, ancak kripto vadeli işlemlerinde en sık kullanılan ve anlaşılır olan yapıdır.

Örnek Uygulama (1 Kontrat = 1 BTC):

Hesap Sermayesi: 5.000 USD
Risk Yüzdesi (R): %2 (100 USD)
ETH Giriş Fiyatı: 3.500 USD
ETH Stop-Loss Fiyatı: 3.450 USD
Pozisyon Türü: Uzun (Long)

1. RM = 5.000 USD * 0.02 = 100 USD 2. P Fark = 3.500 USD - 3.450 USD = 50 USD (Her 1 ETH pozisyonunda 50 USD kaybedilecek.) 3. $$Q = \frac{100\ USD}{50\ USD/ETH} = 2\ ETH\ Kontratı$$

Bu durumda, 2 ETH kontratı açılmalıdır.

1. 1. Formül 3: Kaldıraç Kullanarak Kontrol (Doğrulama Amaçlı)

Kaldıraç, pozisyon büyüklüğünü doğrudan belirlemez, ancak pozisyonun gerektirdiği teminatı belirler. Pozisyon büyüklüğü hesaplandıktan sonra, bu büyüklüğün ne kadar kaldıraç gerektirdiğini kontrol etmek önemlidir.

Gerekli Teminat (Initial Margin - IM) Hesaplama $$IM = \frac{Pozisyon\ Büyüklüğü\ (USD\ Değeri)}{Kaldıraç}$$

Örnek (Önceki 2 ETH örneği üzerinden):

Pozisyon Büyüklüğü (USD Değeri) = 2 ETH * 3.500 USD/ETH = 7.000 USD
Kaldıraç Seçimi: 5x

$$IM = \frac{7.000\ USD}{5} = 1.400\ USD$$

Bu, 7.000 USD değerindeki pozisyonu açmak için 1.400 USD teminat gerektiği anlamına gelir. Eğer hesabınızda 5.000 USD varsa, bu pozisyonu açmak için 5x kaldıraç kullanmanız uygundur, çünkü gerekli teminat (1.400 USD), sermayenizin çok altındadır.

Önemli bir uyarı: Kaldıraç ne kadar yüksek olursa, likidasyon fiyatı (likidasyon seviyesi) giriş fiyatına o kadar yakın olur. Likidasyon fiyatı hesaplamaları için Başlık : Süresiz Vadeli İşlemlerde Volatilite Analizi ve Likidasyon Fiyatı Hesaplama makalesine başvurulmalıdır.

Pozisyon Büyüklüğünde Kritik Değişkenlerin Etkisi

Pozisyon büyüklüğü hesaplaması, iki ana değişkene aşırı duyarlıdır: Stop-Loss mesafesi ve Risk Yüzdesi.

Stop-Loss Mesafesinin Etkisi

Stop-loss mesafesi ne kadar dar olursa (yani, fiyat hareketine karşı toleransınız ne kadar az olursa), o kadar büyük bir pozisyon açabilirsiniz.

Dar S/L (100 USD kaybı): Daha küçük pozisyon açılır.
Geniş S/L (500 USD kaybı): Daha büyük pozisyon açılır.

Eğer stop-loss'unuzu belirlerken piyasayı aşırı analiz eder ve stop-loss'u çok yakın koyarsanız, küçük piyasa gürültüsünde (noise) pozisyonunuz erken kapanabilir (stop-out). Eğer stop-loss'u çok geniş koyarsanız, kabul edilebilir risk miktarınız olan RM'yi aşmak için çok küçük bir pozisyon açmak zorunda kalırsınız. Bu nedenle, S/L seviyesinin belirlenmesi teknik analizle, pozisyon büyüklüğünün belirlenmesi ise risk yönetimiyle yapılmalıdır.

Risk Yüzdesinin Etkisi

Risk yüzdesi (R), doğrudan sermayenizi koruma kalkanınızdır.

R = %0.5: Sermayenizi çok sıkı korursunuz. Pozisyon büyüklüğü küçük olur.
R = %3: Agresif bir yaklaşımdır. Pozisyon büyüklüğü artar ancak ardışık birkaç kayıp serisi hesabınızı ciddi şekilde eritebilir.

Profesyonel tüccarlar, genellikle yüksek volatilite dönemlerinde R'yi düşürürken, düşük volatilite dönemlerinde R'yi hafifçe artırabilirler, ancak bu ayarlamalar her zaman hesaplanmış olmalıdır.

Tablo: Pozisyon Büyüklüğü Hesaplama Özeti

Aşağıdaki tablo, bir tüccarın karar verme sürecini özetlemektedir:

Önerilen Vadeli İşlem Borsaları

Adım	Açıklama	Formül/Değer
1. Sermaye Kontrolü	Hesaptaki toplam bakiyeyi belirle.	10.000 USD
2. Risk Belirleme	Tek bir işlem için risk yüzdesini sabitle.	R = %1 (0.01)

Borsa	Vadeli işlemler avantajları ve hoş geldin bonusları	Kayıt / Teklif
Binance Futures	125×’e kadar kaldıraç, USDⓈ-M kontratları; yeni kullanıcılar 100 USD’ye kadar hoş geldin kuponu alabilir, ayrıca spot işlemlerde ömür boyu %20 indirim ve ilk 30 gün vadeli işlemlerde %10 indirim	Hemen kaydol
Bybit Futures	Ters & lineer perpetual sözleşmeler; 5 100 USD’ye kadar hoş geldin paketi, anında kuponlar ve görevleri tamamlayarak 30 000 USD’ye kadar kademeli bonuslar	İşlem yapmaya başla
BingX Futures	Kopya işlem ve sosyal özellikler; yeni kullanıcılar 7 700 USD’ye kadar ödül ve işlem ücretlerinde %50 indirim kazanabilir	BingX’e katıl
WEEX Futures	30 000 USDT’ye kadar hoş geldin paketi; 50–500 USD arası depozit bonusları; vadeli işlem bonusları işlem ücretlerinde ve alım satımda kullanılabilir	WEEX’e kaydol
MEXC Futures	Vadeli işlem bonusları marj veya ücret ödemesi olarak kullanılabilir; kampanyalar depozit bonuslarını içerir (örnek: 100 USDT yatır → 10 USD bonus kazan)	MEXC’e katıl

Topluluğumuza Katılın

Sinyaller ve analizler için @startfuturestrading kanalımıza abone olun.